Ο “Λόγος του Βασιλιά”, μετά και την απονομή των βραβείων Oscar του 2011, θεωρείται η πιο αξιόλογη ταινία της περσινής χρονιάς. Απέσπασε ήδη περί τις 20 τιμητικές διακρίσεις, μεταξύ των οποίων τέσσερα από τα σημαντικότερα Oscar, Καλύτερης Ταινίας του 2010, Πρωτότυπου Σεναρίου [David Seidler], Σκηνοθεσίας [Τom Hooper] και Α΄ Ανδρικού Ρόλου [Colin Firth].
Η υπόθεση της ταινίας αφορά στον πρίγκιπα και δούκα της Υόρκης Αλβέρτο (Albert Frederick Arthur George, 1895 –1952) και μετέπειτα βασιλιά Γεώργιο ΣΤ΄ και στις σκληρές προσπάθειες που κατέβαλε για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα βατταρισμού (τραύλισμα) που είχε στην ομιλία του. Ωστόσο τα γεγονότα αποκτούν νόημα, σε συνάρτηση με τις αιτίες που τα προκαλούν, με τις καθοριστικές λεπτομέρειες που τα διαμορφώνουν και με τις μεταβολές που τελικά επιφέρουν.
Ο δρόμος του Καθήκοντος ποτέ δεν είναι εύκολος, αλλά ανταμείβει τους κόπους με αισθήματα ικανοποίησης και εσωτερικής ειρήνης. Είναι όμως αυτά αρκετά για να διώξουν τον φόβο και την αγωνία από τις σκοτεινές πτυχές της ψυχής, να χαλαρώσουν τον βρόγχο που σφίγγει τον λαιμό και πνίγει τη φωνή;
Έχοντας ένα εξαιρετικό σενάριο που προσεγγίζει σε βάθος την ουσία των γεγονότων, ο Τom Hooper σκηνοθετεί με δεξιοτεχνία και οι Colin Firth, Πρίγκιπας Αλβέρτος - Βασιλιάς Γεώργιος ο ΣΤ΄ και Geoffrey Rush σαν θεραπευτής Λάιονελ Λογκ, μας καταστούν κοινωνούς των νοημάτων μιας σπουδαίας ταινίας.
Όταν το 1936 απεβίωσε ο Βασιλιάς της Αγγλίας Γεώργιος ο Ε΄ και εγγονός της βασίλισσας Βικτωρίας, τον διαδέχθηκε στο Θρόνο ο γιος του Εδουάρδος (ο Η΄), ο οποίος μετά από λίγους μήνες παραιτήθηκε, ώστε να παντρευτεί την Αμερικανίδα (και διαζευγμένη δύο φορές) Γουόλις Σίμσον, αφού ο γάμος αυτός δεν ήταν αποδεκτός από το βασιλικό πρωτόκολλο. Μετά την παραίτηση του Εδουάρδου, ήρθε η σειρά του δευτερότοκου πρίγκιπα Αλβέρτου να τον διαδεχθεί.
Ο Αλβέρτος, τέσσερα χρόνια νεώτερος από τον αδελφό του, βρέθηκε αναγκασμένος να ανταποκριθεί στις προσδοκίες ενός εξουσιαστικού περιβάλλοντος, που εκπροσωπούσε την αυστηρή βασιλική εθιμοτυπία. Του ίδιου περιβάλλοντος, από το οποίο επέτυχε να ξεφύγει ο αδελφός του με την επιλογή μιας συζύγου ακατάλληλης για βασίλισσα, ενώ σ’ εκείνον είχε επιφέρει τη διαταραχή στην ομιλία.
Η ψυχοτραυματική απόπειρα να εκφωνήσει λόγο στο κατάμεστο από πλήθος στάδιο του Wembley, αντίστοιχη με το να τον ρίξουν απότομα στα βαθιά νερά για να αναγκασθεί να κολυμπήσει, σαν μια δραματική εμπειρία, επιβάρυνε απλώς την κατάσταση του.
Εντούτοις ο Μπέρτι όταν χρειάστηκε, επέλεξε να πράξει το καθήκον του με γενναιότητα. Μετά τον θάνατο του Βασιλέα-πατέρα του και την απρόσμενη παραίτηση από τον Θρόνο του αδελφού του, ένα δεύτερο συνεχόμενο σκάνδαλο στη Βασιλική Οικογένεια, θα είχε σε όλο το Έθνους δυσάρεστες επιπτώσεις.
Ήδη ο πρίκιπας είχε αποφασίσει να αντιμετωπίσει με κάποιον ειδικό το πρόβλημα του.
Ο Λάιονελ Λογκ, ο ιδιόρρυθμος λογοθεραπευτής από την Αυστραλία, αν και δεν ήταν γιατρός, είχε τη διορατικότητα και την ευαισθησία να αντιληφθεί τι κρύβεται συχνά πίσω από τέτοιες δυσλειτουργίες και διέθετε την ψυχοθεραπευτική ικανότητα να δημιουργεί με τους θεραπευόμενους του σχέσεις εμπιστοσύνης.
Ο Άλμπερτ όμως δεν ήταν ένας συνηθισμένος ασθενής. Δεν του ήταν επιτρεπτό να συζητήσει τους πιθανούς λόγους που τον έφεραν στη μειονεκτική αυτή κατάσταση, να τους κατανοήσει και να ελευθερωθεί από το πρόβλημα του. Άλλωστε ποτέ τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Στην περίπτωση του πρίγκιπα της Υόρκης, πολύ περισσότερο.
Τα ψυχολογικά τραύματα ενός παιδιού, ο φόβος της εξουσίας που βιώνει στο πρόσωπο ενός αυστηρού πατέρα, η απειλή που πλανάται σε ένα ιδιαίτερα πιεστικό περιβάλλον, ακόμα και η συνηθισμένη στον απλό κόσμο δημόσια έκφραση συναισθημάτων, δεν αρμόζουν στη ζωή των Ανακτόρων και στον κύκλο αριστοκρατίας που τα περιβάλλει. Η οποιαδήποτε θεραπεία ήταν απαραίτητο να εφαρμοσθεί αποκλειστικά σε σωματικό (οργανικό) επίπεδο.
Στο πλησίασμα των ανθρώπων για βοήθεια, δεν αρκεί η καλή διάθεση ούτε οι κατάλληλες γνώσεις. Είναι απαραίτητη η πλαστικότητα στην προσπέλαση της ψυχής τους, με ανάλογη διακριτικότητα και σεβασμό στις αντιστάσεις που προβάλλουν.
Μέσα από πολύωρες και εξουθενωτικές μεθόδους για βελτίωση της άρθρωσης λόγου, που θα αποτελούσαν το άλλοθι για τη συνέχιση της θεραπείας, θα έπρεπε να αναπτυχθεί αίσθηση συντροφικότητας και ασφάλειας, ισότιμης κοινωνίας. Θα έπρεπε να οικοδομηθεί ανάμεσα τους, μια ειλικρινής σχέση εμπιστοσύνης, που δεν θα προσδιοριζόταν με λόγια, μια αμοιβαιότητα αισθημάτων απαλλαγμένη από άτοπους συναισθηματισμούς.
Κάποια στιγμή η ζωή αλλάζει για όλους. Οι προσπάθειες φέρνουν νέες καταστάσεις, πλουσιότερες εμπειρίες, νέους στόχους και ευθύνες. Ο πρίγκιπας στέφεται βασιλιάς. Επιλέγει το όνομα του πατέρα του για να βασιλεύσει, να συμφιλιωθεί με το παρελθόν του. Είναι ένα πρώτο βήμα, να αμβλύνει τη στάση άμυνας που τον καταδυναστεύει.
Όταν κάποιος κύκλος κλείνει, δεν πρέπει να κοιτάμε πίσω, οφείλουμε με συνέπεια στον εαυτό μας να δημιουργούμε νέα, καλύτερα πρότυπα.
Ο Βασιλέας Γεώργιος ο ΣΤ΄ έχει την ευκαιρία να γίνει ο εκφραστής της ενότητας του Έθνους, ο εγγυητής της ισχύος του. Με την επιμονή που τον διακρίνει, πιστεύει ότι θα γίνει και η φωνή του Έθνους του.
Ο Λάιονελ Λογκ όμως, βλέπει μακρύτερα από τον Βασιλέα. Σε κάθε ευκαιρία, τον σηματοδοτεί για την αναγκαιότητα μιας αξιόπιστης φιλικής διαπροσωπικής σχέσης στην κοινή τους προσπάθεια.
Η Αγάπη που διαποτίζει τη φιλία, τον σεβασμό, τη συνέπεια, τον καλό αγώνα, την καρδιά και το βλέμμα, θα υπερκεράσει τις αρνητικές μαθήσεις του Μπέρτι, θα καταργήσει τις αξιοπρεπείς αποστάσεις ασφαλείας του, θα εξασθενίσει προοδευτικά την εσωτερική ένταση που εμποδίζει την άρθρωση της φωνής. Όταν έρθει η κατάλληλη ώρα, θα ξεκλειδώσει τη μοναξιά του, αλλάζοντας τον τρόπο που δέχεται τον εαυτό του, τους άλλους και τη ζωή.
Στα πρόθυρα του πολέμου με τη Γερμανία, ο Βασιλέας Γεώργιος ΣΤ΄ θα εκφωνήσει ραδιοφωνικό διάγγελμα στο λαό του.
Με κοφτές λέξεις και αργό ρυθμό που ακούγεται σαν συγκρατημένη συγκίνηση από τη σοβαρότητα της στιγμής, απευθύνεται στο Λάιονελ που είναι κοντά του, στον φίλο-εκπρόσωπο του ανώνυμου πλήθους και του καθενός ξεχωριστά ανήσυχου βρετανού πολίτη, που σκυμμένος στο ραδιόφωνο παρακολουθεί με προσήλωση τον λόγο του.
Νοιώθει την καρδιά του να ανοίγει, να δέχεται και να δονείται από τη ζεστασιά της κοινωνίας του με τον Λάιονελ και μέσω αυτού με όλο το Έθνος, που σήμερα έχει ανάγκη να ακούσει τη φωνή του, είναι ο φίλος που δεν τον κρίνει, αλλά τον περιβάλλει με αγάπη και σεβασμό.
Μπορεί οι ρόλοι να είναι διαφορετικά μοιρασμένοι σε μια κοινωνία, όμως όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι απέναντι στον Θεό.
Όλοι έχουν ανάγκη τη βοήθεια του διπλανού τους και μπορούν να του προσφέρουν τη δική τους βοήθεια. Ο δρόμος για να συναντήσει κανείς τον εαυτό του, περνά μέσα από τη συγχώρηση και είναι ο ίδιος για όλους, ο δρόμος της Αγάπης.
Ακόμα και για τον Βασιλέα.
Μ. Ψ.
